TTO – Hai giải thưởng khoa học quốc tế danh giá đã vinh danh ba nhà khoa học đến từ Đại học Quốc gia TP.HCM, trong đó có hai nhà khoa học nữ.
PGS.TS Lê Thị Kim Phụng – Ảnh: TRẦN HUỲNH
Nhà khoa học nữ đoạt giải “Sáng tạo xuất sắc nhất”
Giải thưởng Sáng tạo châu Á của Quỹ Toàn cầu Hitachi năm 2022 vừa công bố các nhà khoa học khu vực ASEAN đoạt giải, trong đó có hai nhà khoa học đến từ Trường đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TP.HCM).
Nhà khoa học nữ, PGS.TS Lê Thị Kim Phụng – giám đốc Trung tâm Công nghệ lọc hóa dầu – đã xuất sắc đoạt giải “Sáng tạo xuất sắc nhất” (Best Innovation Awards), đoạt giải thưởng trị giá 3 triệu yen (khoảng 540 triệu đồng).
Giải thưởng này vinh danh nghiên cứu của PGS.TS Lê Thị Kim Phụng và các cộng sự với công trình “Advanced Bio-based Aerogels from Agricultural Waste for Water Treatment – Chế tạo vật liệu tiên tiến Aerogel từ chất thải nông nghiệp để xử lý nước”.
Công trình này đã phát triển kỹ thuật sản xuất vật liệu cellulose aerogel tính năng cao từ nguồn phế phẩm nông nghiệp theo hướng sản xuất thân thiện với môi trường và khả thi về kinh tế.
Aerogel được biết đến là một loại vật liệu nhẹ nhất thế giới, có tính năng cao và được ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực. Yếu tố làm nên tính đặc sắc của sản phẩm là nguyên liệu aerogel composite mang cả cốt sợi cellulose và chất kết dính như hemi và lignin giúp cải thiện cơ tính và có nguồn gốc sinh học.
Công nghệ sấy thăng hoa cải tiến giúp tiết kiệm thời gian và năng lượng sản xuất, cải tạo được tính năng vật liệu, có thể scale up lên quy mô công nghiệp và không sử dụng dung môi hóa chất như các công nghệ hiện hành. Sản phẩm cellulose aerogel có khối lượng riêng, độ rỗng, khả năng hấp phụ kim loại nặng, dung môi hữu cơ, màu vượt trội so với các sản phẩm trên thị trường.
PGS.TS Lê Thị Kim Phụng cho biết: “Hiện quy trình đã được phát triển trên quy mô phòng thí nghiệm và quy mô pilot, đã đăng ký sáng chế. Với giải thưởng này, dự án sẽ phát triển ứng dụng trên nước thải công nghiệp”.
Công nghệ xử lý chất thải bậc cao
Công trình nghiên cứu về “Công nghệ đất ngập nước trên mái phục vụ xử lý nước thải và đô thị bền vững” (Wetland roof – WR) của PGS.TS Bùi Xuân Thành – trưởng Phòng thí nghiệm trọng điểm, Đại học Quốc gia TP.HCM công nghệ xử lý chất thải bậc cao – đoạt giải thưởng “Sáng tạo nổi bật” (Outstanding Innovation Awards) trị giá 1 triệu yen (khoảng 180 triệu đồng).
PGS.TS Bùi Xuân Thành cho biết: “Đây là một công nghệ cải tiến từ hệ thống xử lý nước thải dạng đất ngập nước truyền thống, chỉ có thể dùng để xử lý nước thải ở các vùng nông thôn, nơi có diện tích đất rộng và hệ thống này sử dụng các thực vật xử lý như cói, sậy… Công nghệ này đã được cấp bằng sáng chế Hoa Kỳ”.
Hệ thống WR do PGS.TS Bùi Xuân Thành và cộng sự phát triển là hệ thống được cải tiến sử dụng các lớp vật liệu mỏng (độ dày ~10cm), nhẹ, và các loại thực vật có sẵn ở đô thị và có khả năng chịu các điều kiện trên mái (chịu nắng, gió, mưa).
Hệ thống này vừa có thể giúp kết hợp xử lý nước thải sau bể tự hoại của tòa nhà đạt tiêu chuẩn xả thải, tăng mảng xanh đô thị, đa dạng sinh học, hấp thu khí thải, làm mát không khí trong nhà…
Nữ tiến sĩ trẻ nghiên cứu chẩn đoán Alzheimer đoạt học bổng
TS Hà Thị Thanh Hương (bìa trái) và cộng sự đang thực nghiệm chẩn đoán Alzheimer – Ảnh: NGUYỄN NGỌC
Với những đóng góp cho nền khoa học nước nhà và là đại diện tiêu biểu cho các nhà khoa học nữ tại Việt Nam, TS Hà Thị Thanh Hương – trưởng bộ môn kỹ thuật mô và y học tái tạo, khoa kỹ thuật y sinh, Trường đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia TP.HCM) – vừa xuất sắc giành được học bổng khoa học quốc gia L’Oreal – UNESCO For Women in Science 2022.
Học bổng khoa học quốc gia L’Oreal – UNESCO For Women in Science 2022 dành cho tất cả các tiến sĩ nữ không quá 45 tuổi đang làm việc và nghiên cứu tại Việt Nam trong hai lĩnh vực khoa học vật liệu và khoa học đời sống, có quá trình nghiên cứu khoa học, đóng góp vào sự phát triển của khoa học Việt Nam và khu vực, với trị giá học bổng 150 triệu đồng.
Các ứng viên được trao học bổng sẽ tiếp tục được xét duyệt đề cử cho Giải thưởng tài năng quốc tế L’Oreal – UNESCO International Rising Talent năm 2023.
Đây là giải thưởng duy nhất dành cho các nhà nghiên cứu khoa học nữ, những người đã vượt qua mọi rào cản để thực hiện đam mê nghiên cứu khoa học, để đóng góp vào sự phát triển của văn minh nhân loại, sự bền vững của hành tinh và sức khỏe con người.
Năm 2018, Hà Thị Thanh Hương tốt nghiệp tiến sĩ ngành thần kinh học tại Đại học Stanford (Mỹ), lập tức trở về Việt Nam nhằm tìm kiếm những giải pháp cho các bài toán liên quan tới não bộ, góp phần tăng cao sức khỏe trí tuệ và tinh thần của người Việt Nam.
Dự án chẩn đoán Alzheimer của TS Thanh Hương được xét trao học bổng khoa học quốc gia L’Oreal – UNESCO For Women in Science 2022.
“Dự án này nhằm giúp mọi người sớm biết được tình trạng bệnh Alzheimer, có cách chăm sóc và điều trị hiệu quả, giảm chi phí điều trị. Phương hướng mà nhóm đang tập trung nghiên cứu là tìm các phương pháp giúp chẩn đoán sớm, chính xác căn bệnh này” – TS Thanh Hương chia sẻ.
